Mijn verhaal

Conclusies tav het oude en uitgangspunten voor het nieuwe
 

1. (a) Zonder zingeving is het leven uiteraard zinloos of absurd. Dat wil overigens nog niet zeggen dat het leven zonder zingeving waardeloos is. Maar met zingeving (weten waar je vandaan komt, waarom je er bent, wat er na de dood komt enz) is het wel een stuk rijker.
   Ik geloof dat antwoorden op zulke vragen weliswaar opkomen in jezelf, maar ook dat ze niet voortkomen uit jezelf. Je verzint die niet, het komt van buiten: Iets, God doet dat. Hij 'spreekt'. Door mensen, de natuur (bv regenboog), een gebeurtenis of een verhaal uit de Bijbel verschijnt je leven in een nieuw licht (> 3a) waardoor het er zinvol uitziet. Openbaring is volgens mij precies deze speciale ervaring van het ontdekken van zin en betekenis. Ik neem aan dat ooit Mozes, de profeten, Paulus en de evangelisten het ook zo ongeveer beleefd hebben.
   (b) Dat ontdekken gebeurt dus niet onbemiddeld, maar bemiddeld. Geloof ontspringt aan dit spreken of zich openbaren van God (> 4). Voor natuurlijke theologie (> 2) en algemene openbaring (> 3) is geen plaats. 
    
2. (a) Vanwege het bittere raadsel van het kwaad (natuurgeweld) in de goede schepping is God voor mij niet in de eerste plaats¹ de Schepper van alles wat is² zoals de natuurlijke theologie Hem voorstelt. Ik vat Hem op als de Verborgen Aanwezige die ons de ogen opent voor zijn Rijk dat gekomen is in Jezus, dat zich van dag tot dag laat zien (> 1 en 3a) en hopelijk komen zal op het eind van alles.
   (b) Hoe Hij met alle zienlijke en onzienlijke dingen, met het goede en het kwade in verband staat, valt niet in een ontologisch systeem te beschrijven.
    
3. (a) Vanwege het onheil (het natuurgeweld en het morele kwaad) dat goede mensen treft is God voor mij evenmin in de eerste plaats¹ de straffende of belonende garant van de morele orde. Hij is niet het Opperwezen dat(!) op voor mensen inzichtelijke wijze iets verandert aan deze wereld, maar Geest die de dingen in een ander licht stelt. Hij maakt bv de bloemen op het veld en de vogels in de lucht tot een teken van het Koninkrijk der hemelen (dus wel bijzondere, geen algemene openbaring). Dat doet Hij ook met zorgen verdriet, ziekte en dood: die verschijnen in het licht van kruis en opstanding. Zo inspireert Hij tot het goede: een leven van geloof, hoop en liefde.
   (b) Of en zo ja hoe Hij ook nog op andere wijze actief de gang van zaken in deze wereld beïnvloedt, kan geen mens weten. Je kunt er om bidden, voor danken maar ook je erin vergissen.³ Mij lukt dat niet goed meer. Het leed van mensen roept te veel vragen op om kinderlijk blij te danken voor wat goed is, of om vertrouwend te vragen om wat nodig is: waarom de een wel, de ander niet geholpen? Ik vul bidden nieuw in als een poging om de warme gevoelens van liefde, vriendschap en aandacht voor mensen bewust te worden en levend te houden. Ook als bezinning om geïnspireerd te blijven voor waar het op aankomt in het leven (> 4a).
    
4. (a) Ik wil dus niet meer beginnen bij het bestaan van God (> 2) of Zijn invloed op de werkelijkheid (> 3) Die dingen zijn voor mensen verborgen. Het eerste en voornaamste wat ik over God zou willen zeggen, is dit ene: het verhaal van Jezus. Maw dat Hij met je hart, ziel of geweten heeft te maken (is het egocentrisch of liefdevol gericht op de ander?), met je emoties, gevoelens en beleving van de dingen, en met de waarden waardoor je je laat leiden: vrijheid, waarheid, gerechtigheid, vrede, de humaniteit. 
   (b) Beginnend bij dit ene als het meest centrale en wezenlijke over God valt er in alle voorlopigheid ook iets te zeggen over de betrokkenheid van deze God bij oorsprong en bestemming van de werkelijkheid, over diens leiding van mensen en volken in verleden en toekomst, 
    
5. (a) In formele zin is geloven dat waar je voor gaat: je doel na streven, je zingeving proberen te realiseren. Inhoudelijk is geloven (op z'n christelijk) je laten inspireren door het sleutelverhaal van Jezus' lijden, sterven en zijn opstanding ten derde dage.
   (b) Wie daaraan - dwz aan Jezus - gehoor geven, staan op tegen alles wat het leven naar beneden haalt en van zijn zin berooft: honger, gebrek, eenzaamheid, leugens, onrecht en geweld.
    

-----
¹ Ik bedoel niet dat God er niets mee te maken heeft, maar dat dit niet het goede vertrekpunt is.
² Ook wel: het Opperwezen, het Zijn, het Transcendente, de absolute Geest of een ander oerprincipe van de filosofie.
³  Als je God dankt omdat de dokters je helpen kunnen en na enkele weken blijkt dat de medicijnen een averechtse uitwerking hebben waardoor de gezondheid (onherstelbaar?) is verslechterd.
⁴ Sommige lezers waren zo vriendelijk om te reageren. Ze merkten op dat mijn biografie heel rationeel is en vroegen zich af of ik de gevoelskant van het geloof misschien verwaarloosd had. Dat is een terechte opmerking, al is het natuurlijk ook zo, dat een reflectie per definitie verstandelijk is. In m'n geloof zit behoorlijk wat meer beleving dan uit deze reflecterende biografie blijkt. Maar inderdaad m'n geloof is nooit zonder commentaar of beoordeling vanuit mijn hoofd. Ik denk, als ik mijn verstand had uitgeschakeld om alleen vanuit m'n gevoel te geloven, ik m'n geloof al jaren geleden aan de kant had gedaan. Het is dankzij m'n verstand dat ik er nog steeds mee bezig ben. Ik wil m'n verstand wel een minder dominante rol geven. Dat zie je ook aan de punten 2 en 3 hierboven. En ik wil de rol van gevoel, intuïtie, beleving, creativiteit groter maken. Dat zie je aan punt 4.